اتـاق اجــــــــاره ای خـــدا

دلــم را سپردم به بنگاه دنیا

و هـی آگهی دادم اینجا و آنـجا

و هر روز برای دلــم مشــتری آمد و رفت

و هـی این آن سرسری امد و رفت

ولی هیچکس واقعا اتاق دلــم را تماشـــــا نکرد

دلم قفل بود کســـــی قفل قلب مرا وا نکرد

یکی گفت چرا این اتاق پر از دود و آه اســت

یکی گفت چه دیوارهایش ســـیاه است

یکی گفـــت چرا نور اینجا کم است

و آن دیگری گفــت انگار هر آجرش

فقط از غــم و غصه و ماتم است

و رفتند و بعدش دلــم ماند بی مشــتری

و من تازه آن وقـت گفتم:خدایا تو قلب مرا میــخری؟

و فردای آن روز خدا آمــــد و توی قلبــــم نشست

و در را به روی همه پشــــت خود بســـت

و من روی آن در نوشــــــــتم:ببخشیــــد،دیــــگر برای شما جا نداریم از این پس به جز او کسی را نداریم

تاریخ:.../10/92 مدت امتحان :70دقیقه طراح :شهریاری تَرْجِم اللّغاتِ : بِالفارسيّة ( المَنام ) …....….... ( المُغيث ) ….…....… بِالعربيّة‌ ( برنده ) …...…..… ( كوزه ) ……..…. عين المعرفه والنكره : كتاباً: الرجل: قلمك : منضدةً: عَيِّن انواعَ المَعارفِ : « المؤمنُ هوَ الّذي آمَنَ بِاللّهِ وَ رَسولِــهِ » أكْمِل الفراغَ ممّا بينَ القوسينِ : 1. هوَ ……… أنْزَلَ مِنَ السماءِ ماءً . ( الّتي ـ الّذي ـ الّذينَ ) 2. اللّهُ جَعَلَ …….. ضياءً . ( الشمسُ ـ الشّمس ِ ـ الشّمسَ ) 3. ……. يُدافِعونَ عَنِ الوطنِ الإسلاميّ . ( المجاهدونَ ـ المجاهدانِ ـ المجاهدينَ ) 4. أسأَلُ اللّهُ أنْ …........ في حَياتِكم . ( تَنْحَحَ ـ تَنْجَحوا ـ تَنْجَحونَ اجب عمّا طُلِبَ مِنک: الف) غَيِّرْ الفعلَ المبنيَّ لِلمعلومِ مَبنيّاً لِلمَجهولِ : « يَذْكُرُ المؤمنونَ اللّهَ في الدّعاءِ » ب) عيِّن الفعلَ المجهولَ وَ نائبَ الفاعل وَ اذْكُرْ نوعَهُ : « يا أيُّها الّذينَ آمنوا كُتِبَ عَليْكُم الصّيامُ » عين الاعراب في الكلمات التي تحتها خط: ( نقش كلمات تعيين شده را همراه با نوع اعراب آنها بنويسيد ) الف-ذهبَ القاضي . ب-رايتُ القاضيَ . ج-سلمتُ علي القاضي . اجب عمّا طُلِبَ مِنک: الف) عيِّن الخَبرَ وَ اذْكُرْ نوعَهُ : « يَثْربُ مَدينةُ الرّسولِ » ب) عيِّن الفاعلَ وَ اذْكُرْ نوعَهُ : « اِعْتَصِموا بِـحَبْلِ اللّهِ جَميعاً » اجب عمّا طُلِبَ مِنک: الف) عَيِّن عَلاماتِ الاعْرابِ الفرعيّةِ : 1. خَلَقَ اللّهُ السّمواتِ السبعَ . 2. يُجاهِدُ المسلمونَ في فلسطينَ . ب)عَيِّن انواعَ الاعْرابِ ( ‌المحليّ ـ‌ التقديري ـ الظاهري ) ممّا تحتَهُ خَطٌّ « هوَ الّذي أرْسَلَ رسولَــهُ بِـالهُدي » صَحِّح الاخْطاءَ الّتي تَحْتَها خَطٌّ : 1. هيَ فَقيرٌ يَقْنَعُ بِـالقليلَ . 2. يَحْكُمُ القاضيُ بِما أنْزَلَ اللّهَ . عَيِّن اعرابَ الافعالِ المُضارعَةِ مَعَ عَلامتها في العباراتِ التاليةِ‌ : 1. نحنُ نَطْلُبُ مِنْكُم أنْ تَدْرُسوا جَيّداً . 2. قالت الأعرابُ آمنّا قُلْ لَم‌‌‌تُؤمِنوا . أعْرِبْ ما تَحْتَهُ خَطٌّ : 1. فَأوْحَيْــنا إلي موسي أن اضْرِبْ بِعصاك الحَجرَ . 2. أنا رَجلٌ مِنْ هذهِ القبيلةِ . 3. وَ إلي اللّهِ تُرْجَعُ الأمورُ . لِلتّحليلِ الصَّرفيِّ ما تَحْتَهُ خَطٌّ : « إنَّ هذا القرآنَ يَهْدِي لِـلّتي هيَ أقْوَمُ » لِلتَّعريبِ : 1. آيا مرا در درسها كمك مي‌كني ؟ 2. آيا مي‌داني وظيفه‌ي ما چيست ؟ إقْرأْ النَّصَ ثُمَّ أجِبْ عَنِ الاسئلةِ‌ : جَعَلَ اللّهُ معجزةَ موسي ( ع) إبطالَ السِّحرِ وَ معجزةَ عيسي (ع) شفاءَ المَرْضي وَ معجزةَ محمّدٍ (ص) القرآنَ . بَعثَ اللّهُ محمّداً (ص) في وقتٍ كانَ لِلبيانِ وَ الفصاحةِ اِهْتمامٌ بالغٌ بينَ النّاسِ فَأنْزَلَ اللّهُ القرآنَ فَأظْهَرَ عَجْزَهم عَنِ الإتيانِ بِمِثْلِهِ . 1. عيِّن فعلاً مَزيداً وَ اذْكُرْ بابَهُ . 2. عيِّن اسماً مُشتقّاً وَ اذْكُرْ نوعَه . 3. لِماذا جَعَلَ اللّهُ مُعجزةَ محمّداً (ص) القرآنَ ؟ « بِمنّه وَ توفيقه مهرمدرسه دبیرستان : نوبت اول ترجم العبارات الی الفارسیة : ( دانش ) - أعزز جارك فبذالك تثبت لك سيادتك .. - و لاتجعل في قلوبنا غلاللذين آمنوا. - لقد ضیعت اموالی وجعلت نفسک شهیرا بین الناس. - هواظلم الحكام ، سو الله وجهه وادخله النار. - كَمْ مِنْ فئةٍ قليلةٍ غَلَبَتْ فئةً كَثيرةً بِإذْنِ اللّهِ . - فَاقْتَرَحَ عَلَي ضَيْفِهِ أنْ يَتَسابَقا في القَفْزِ غَداً .

وقتی که تمام شیرها پاکتی اند

وقتی همه ی پلنگ ها صورتی اند

وقتی که دوپینگ پهلوان می سازد

ایراد مگیر عشق ها ساعتی اند

شعر غیرمنصرف  

 این چند اسم هرگز تنوین  نمی پذیرد   

                                گاهی به جای کسره فتحه به خود می گیرد

 اول اگر که اسمی مونث علم بود

                                              یا اینکه اسم علم زاسماء عجم بود

  سومی هم اسامی برای شهروکشور

                                      چهارمین شرط مون صفت به وزن أفعل

  و اما آخرین اسم زممنوع من الصرف

                                   مفاعیلُ و مفاعل من الجمع المکسر

                    و

أحمد و کبری و نوح و طاهره

                                          مریم و عثمان مساجد قاهره

جملگی هستند غیر منصرف

                                          یا به قول تازیان لا ینصرف

فتحه می گیرند در حالات جر

                                           هرگز از کسره در آن نبود اثر

همچنین تنوین بر آنها راه نیست

                                          هر کسی تنوین دهد آگاه نیست

پس بگو " مِن أحمَدَ " در حال جر

                                          فاقد " ال " یااضافه بود اگر

پس همین اسماء غیر منصرف

                                         با وجود این دوگردد منصرف

شهریاری

علل گریز جوانان از نماز

مهم‌ترين هدف دشمن، تضعيف اعتقادات،‌ ايجاد شك و ترديد در بين جوانان، انهدام ايمان،‌ تقوا و غيرت و... مي‌باشد كه يكي از اصلي‌ترين نشانه‌گيريهاي آنها رغبت‌زدايي جوانان نسبت به فرايض ديني، از جمله: اهتمام به نماز و حضور در مساجد مي‌باشد.

«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْديلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ»؛[1] به آيين فطرت و دين حق‌ توجّه نما، به آن فطرتي كه خداوند تمام بشر را همراه آن آفريده است، فطرتي كه در خلقت انسان همواره ثابت است و هرگز تغيير نمي‌كند. اين است آيين استوار و تزلزل ناپذير الهي.» امام صادق‏ علیه السلام در تفسير اين آيه فرموده‌اند: «خداوند بشر را با فطرت خداپرستي آفريده.» همچنين رسول اكرم صلی الله علیه و آله نيز در اين موضوع چنين فرموده‌اند كه: «كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ حَتَّى يَكُونَ أَبَوَاهُ يُهَوِّدَانِهِ وَ يُنَصِّرَانِهِ؛[2] هر مولودي با فطرت مذهبي و معرفت الهي متولد مي‌شود، تا اينكه پدر و مادر او را به آيين يهوديت و نصرانيت بار مي‌آورند.»

با تأمل در اين آيه مي‌توان چنين استنباط كرد كه اساس اولية پذيرش دين و مذهب در فطرت تمام افراد بشر وجود داشته و اين فطرت در اثر شرايط و  عوامل بيروني تحكيم و گاهي تضعيف مي‌گردد.

اكثر روان‌شناسان به رابطة مستقيم ميان دوران بلوغ و جهش ناگهاني احساسات مذهبي در جوانان اتفاق نظر داشته و آقاي دكتر «استانلي هال»[3] يكي از اولين رؤساي انجمن روان‌شناسي آمريكا (APA) معتقد است كه حداكثر اين احساسات مذهبي در 16 سالگي پيدا شده و اين موضوع را مي‌توان يك صورت خلاصه و فشردة شخصيت جوان بيان كرد.

علي رغم تلاشهاي بي‌ وقفة روحانيون و مبلغين اسلامي در جهت تبليغ معارف حقّة اسلامي و نقش اساسي مركز تخصصي تبليغ حوزة علمية قم و شكل‌گيري حوزه‌هاي علمية سفيران هدايت در سراسر كشور، با هدف تربيت مبلّغ و اعزام سريع آنان به مناطق مختلف و همچنين تلاش ارگانهاي فرهنگي و تربيتي مختلف در جامعه، هم‏چنان سستي و ضعف اعتقادي جوانان در امر گرايش به نماز و مساجد بسيار محسوس بوده و عوامل مختلفي در نمازگريزي و دور شدن آنان از مذهب و معنويت دخيل مي‌باشد.

از مهم‌ترين عوامل اساسي در جذب افراد جامعه، به ويژه جوانان نسبت به نماز مي‌توان به نقش ريشه‌اي و تربيتي سه نهاد اساسي یعنی خانواده، نظام آموزش و پرورش (مدرسه)‌ و مسجد اشاره كرد. دليل اهميت اين سه نهاد از آنجا روشن مي‌گردد كه بيشترين شخصيت و تربيت ديني ـ مذهبي هر جوان پيوسته در اين سه نهاد شكل مي‌گيرد.

لغت‌شناسي واژه نماز

نماز يكي از بزرگ‌ترين اعمال عبادي و از واجبات دين مبين اسلام مي‌باشد. واژۀ «الصلوة» 61 بار بدون مشتقات و 98 بار با مشتقات در قرآن به کار رفته است.[4]

پرستش و عبادت خداوند يكي از برنامه‌هاي اصلي و تبليغي تمامي پيامبران بوده است و همان گونه كه قرآن مي‌فرمايد:‌ «اعْبُدُوااللهَ[5]»؛ «خدا را بندگي كنيد!» اصل عبادت و پرستش خداوند در تمام اديان و شرايع الهي وجود داشته؛ اما شيوه و كيفيت عبادات با يكديگر تفاوت داشته‌اند.در اسلام، نماز راهي براي ياد خداوند[6] و حفظ افراد از ارتكاب به گناه است.[7]

عوامل جذب جوانان به مسجد

در جذب افراد به ويژه جوانان نسبت به اقامة نماز، مخصوصاً نماز جماعت و حضور در مساجد و برنامه‌هاي مذهبي و اسلامي عوامل مختلفي وجود دارد كه در زير خلاصه‌اي از مهم‌ترين عوامل آن مي‌آيد:

 معرفت افزايي

هر فعلي در اين عالم فرع بر معرفت نسبت به آن موضوع مي‌باشد. زماني كه افراد نسبت به كسب سود در معاملات شناخت و معرفت پيدا مي‌كنند، به تبع آن راه هاي كسب سود را دنبال كرده، با تمركز بر هدف، در عمل جهت نيل به هدف مداومت مي‌ورزند.

يكي از دلايلي كه در برخي از جوانان، رغبتي نسبت به نماز و حضور در مساجد وجود ندارد، عدم شناخت و اطلاعات كافي از منابع ديني و فلسفة عبادات از جمله نماز بوده و با مشاهدة عملي اشتباه از فردي كه به ظاهر چهره‌اي موجه و اسلامي دارد، آن خطا را به اسلام و جميع روحانيون و متوليان دين تعميم داده، به لجبازي و بدبيني مبتلا مي‌گردد.

نمازگريزي و به عبارتي ديگر دين ستيزي برخي از جوانان، ناشي از عدم معرفت و شناخت ديني و يا لجبازي مقطعي مي‌باشد. عوامل مختلفي از جمله: نهادهاي فرهنگي، رسانه‌ها، خانواده‌ها و... در آگاه‌سازي و معرفت‌افزايي دخيل بوده و نقشي كه مبلغين و روحانيون در ياري و هدايت ديگران عهده‌دار گرديده‌اند بسيار حساس و اساسي است.

دانش و اخلاق مبلغان

امروزه با توجه به پيشرفتهاي چشمگيري كه در عرصه‌هاي مختلف علوم و تكنولوژي صورت گرفته است، روحاني و مبلّغ اسلام به عنوان فردي كه عهده‌دار ابلاغ پيام و معارف اسلامي به مردم مي‌باشد، بايد خود را مطابق با نيازهاي جديد، به روز كرده و ضمن حفظ و امانتداري در تبليغ،‌ معارف اسلامي و منويّات اهل بيت‏ علیهم‏ السلام را با روشهايي كارآمد و اثرگذار براي مردم، به ويژه جوانان بيان نمايد. اصل امانتداري حکم می‏کند كه مبلّغ در اصل معارف والاي الهي، حق دخل و تصرف ندارد؛ بلكه در شيوه‌هاي معقول و شرعي بيان و نحوة تبيين و تفهيم آن به مخاطبين مختار به انتخاب اثرگذارترين شيوة تبليغي مي‌باشد. اگر چه از ديدگاه اسلام جذب جوانان به نماز و اسلام، به واسطة تحريف و تبليغ سليقه‌اي كه مطابق ميل افراد قرار گيرد، مطلوب نيست و در احكام و امور عبادي بيشترين مبنا بر تعبّد و اطاعت از اوامر و نواهي ذات اقدس الهيه قرار دارد.

تبليغ چهره به چهره و رفاقت با جوانان در قالب حلقه‌هاي معرفتي و انس (طرح صالحين)‌ يكي از شيوه‌هاي اثرگذار در معرفت‌افزايي و جذب افراد به شركت در نماز جماعت مي‌باشد. حجت الاسلام قرائتي ‏حفظه‏ الله برخي از علل بي‌رغبتي افراد، مخصوصاً جوانان نسبت به اقامة نماز و حضور در مساجد را چنين بيان نموده‌اند: «براي عدم حضور در جماعات و مسجد علل گوناگوني است: بعضي واقعاً عذر داشته و دليل‌شان پذيرفتني است؛ اما در بسياري از موارد بهانه‌هايي پوچ بيشتر نيست، از جمله: غفلت از پاداشهاي نماز جماعت، بي‌رغبتي به جهت بدرفتاري برخي نمازگزاران در مسجد، همفكر نبودن با امام جماعت از نظر ديدگاه سياسي، عيبهاي احتمالي بستگان و نزديكان امام جماعت، طول كشيدن نماز جماعت، رفتار متوليان و دست اندركاران مسجد و... .»[8]

در پژوهشي كه توسط آقاي «محمدي عراقي» پيرامون رغبت‌سنجي افراد نسبت به فريضة عبادي نماز انجام گرفته چنين آمده است كه: «بيش از 50% كساني كه مورد پرسش قرار گرفته‌اند كه: چرا نماز نمي‌خوانيد؟ پاسخ داده‌اند كه خدا به نماز ما نيازي ندارد.»[9]

بنا به تعبيري كه امام خامنه‌ای‏ حفظه‏ الله درسالهاي اخير با عناويني از جمله: تهاجم فرهنگي، شبيخون فرهنگي، ناتوي فرهنگي و تهديد نرم بيان نموده‌اند و هم اكنون نيز از موقعيتي بسيار حساس با عنوان «جنگ نرم» ياد مي‌كنند، وظيفة افسران جوان اين جنگ نرم (طلاب و مبلغين حوزه‌هاي علميه، به ويژه سفيران هدايت سراسر كشور) كه پرچم‌دار امر تبليغ و روشنگري در جامعه‌اند، چند برابر مي‌شود. در همين راستا به پيامي حكيمانه از ايشان اشاره مي‌كنيم كه پيرامون نماز مي‌فرمايند: «براي تبيين ژرفاي نماز و معرفي رازها و زيباييهاي آن، دست به تلاش پيگير و همه جانبه زده شود.»[10]

مهم‌ترين هدف دشمن، تضعيف اعتقادات،‌ ايجاد شك و ترديد در بين جوانان، انهدام ايمان،‌ تقوا و غيرت و... مي‌باشد كه يكي از اصلي‌ترين نشانه‌گيريهاي آنها رغبت‌زدايي جوانان نسبت به فرايض ديني، از جمله: اهتمام به نماز و حضور در مساجد مي‌باشد. حلقه‌هاي انس معرفتي كه در قالب طرحي گسترده و متمركز با عنوان «طرح شبكة شجرة طيبة صالحين سازمان بسيج مستضعفين» طراحي گرديده است،‌ با محور قرار دادن مساجد و اشتغال به امر تربيت و آموزش نونهالان، نوجوانان،‌ جوانان و... در عرصه‌هاي مختلف مباني انديشة اسلامي، تربيتي،‌ فرهنگي،‌ ورزشي و... در صدد تحقق اهداف والاي تربيتي و اخلاقي بوده كه يكي از مهم‌ترين اهداف آن جذب افراد، به ويژه جوانان به امر نماز و شركت مستمر و كيفي در نمازهاي جمعه و جماعت مي‌باشد.[11]

پی نوشت :

[1]. روم / 30.

[2]. بحار الأنوار، علامه مجلسي، دار کتب الاسلامية، تهران، بي‌تا، ج 2، ص‏88 ـ 87.

[3]. Granvile Stanley Hall.

[4].Namak

[5].مائده 72، اعراف 85، 73،65،59، هود 84،61،5 و...

[6].أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري[؛ طه / 14.]

[7]. إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر[؛ عنكبوت / 45.]

[8]. پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، ستاد اقامه نماز، تهران، چاپ هفتم، 1372 ش، ص‏222 ـ 221.

[9]. پژوهشي پيرامون نماز، محمدي عراقي، 1376ش، ص‏68، به نقل از: www.Farsnews.com.

[10]. پيام مقام معظم رهبري امام خامنه‌اي>‌ به گردهمايي سالانۀ نماز در تبريز، 31/6/1375.

[11]. بررسي طرح شبكه صالحين در اسلامي شدن دانشگاه‌ها، علي محمد مظفري، دانشگاه آزاد اسلامي كاشان، کاشان، 1389 ش، اخلاق حرفه‌اي، ص‏5.

منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 164

اعداد در زبان عربی

عدد در زبان عربی به دو دسته ی  اصلی و ترتيبی تقسيم می شود .

اعداد اصلی: اعدادی هستند كه برای شمارش چيزی از آنها استفاده می شود وعبارتند از:

(1- واحد/ واحدة) (2- اثنان/ اثنتان) (3- ثلاثة/ ثلاث) (4- أربعة/ أربع) (5- خمسة/ خمس) (6- ستّة/ ستّ) (7- سبعة/ سبع) (8- ثمانية/ ثماني) (9- تسعة/ تسع) (10-  عشرة/  عشر)  (11- أحدَ عشرَ/ إحدی عشرةَ) (12- اِثنا عشرَ/ اِثنتا عشرةَ) (13- ثلاثةَ عشرَ/ ثلاثَ عشرةَ) (14- أربعةَ عشرَ/ أربعَ عشرةَ) (15- خمسةَ عشرَ/ خمسَ عشرةَ) (16- ستَّةَ عشرَ/ ستَّ عشرةَ) (17- سبعةَ عشرَ/ سبعَ عشرةَ) (18-  ثمانيةَ عشرَ/ تماني عشرةَ) (19- تسعةَ عشرَ/ تسعَ عشرةَ) (20- عشرون) (21- واحد و عشرون/ واحدة و عشرون) (22- اثنان و عشرون/ اثنتان و عشرون) (23 – ثلاثة و عشرون/ ثلاث و عشرون) ... (30- ثلاثون) (40- أربعون) (50- خمسون) (60- ستُّون) (70- سبعون) (80- ثمانون) (90- تسعون) (100- مِئَة) (101- مئة و واحد/ مئة و واحدة) (102- مئة و اثنان/ مئة و اثنتان) ... (111- مئة و أحدَ عشرَ/ مئة و إحدی عشرةَ) ... (200- مئتان) (300- ثلاثُمئةٍ) (400- أربعُمئةٍ) (500- خمسُمئةٍ) (600- ستُّمئةٍ) (700- سبعُمئةٍ) (800- ثمانُمئةٍ) (900- تسعُمئةٍ) (1000- ألف) (2000- ألفان) (3000- ثلاثةُ آلافٍ) ... (10000- عشرةُ آلافٍ) (11000- أحدَ عشرَ ألفاً) (12000- اثنا عشرَ ألفاً) (13000- ثلاثةَ عشرَ ألفاً) ... (20000- عشرون ألفاً) (100000- مئةُ ألفٍ) (200000- مئتا ألفٍ) (300000- ثلاثُمئةِ ألفٍ)  (1000000- مليون) (2000000- مليونان) (3000000- ثلاثةُ ملايينَ) (11000000- أحدَ عشرَ مليوناً) ... (1000000000- مليار) (3000000000- ثلاثةُ ملياراتٍ) و ...

ü    عددهای 1 و 2 بعد از معدود خود می آيند و در جنس و عدد از آن تبعيت می کنند .

ü    هر دوجزء أعداد11تا19مبنی برفتح می باشد به جز جزء أول عدد12که مانند اسم مثنی می باشد

ü    هر دو جزء أعداد 11 و 12 ازنظر جنس مطابق با معدود می باشد .

ü    جزء أول أعداد 13 تا 19 از نظر جنس برعکس معدود و جزء دوم مطابق معدود می باشد .

ü    معدود أعداد 3 تا 10 ( 103 تا 110 و هر 03 تا 010 ) جمع و مجرور می باشد .

ü    معدود أعداد 11 تا 99 ( 111 تا 199 و 211 تا 299 و ...) مفرد و منصوب می باشد .

ü    معدود أعداد 100 ، 200  و هر عددی که حداقل دو صفر داشته باشد مفرد و مجرور می باشد.

مثال ها :

1) يک دانشجوی دختر آمد. = جاءت طالبةٌ واحدةٌ  2) دو صفحه را خواندم = قرأتُ صفحتَيْن اثنتَيْن

3)سه کتاب خريدم = اشتريتُ ثلاثةَ کُتُبٍ 4) به نُه دانشجوی دختر سلام کردم=سلّمتُ علی تسعِ طالباتٍ

5) 11مقاله خواندم = طالعتُ إحدی عشرةَ مقالةً 6) 12دانشجوی دختر آمدند= جاءت اثنتا عشرةَ طالبةً

7) 14گل چيدم = اقتطفتُ أربعَ عشرةَ وردةً 8) 18کتاب از کتابخانه امانت گرفتم = استعرتُ ثمانيةَ عشرةَ کتاباً من المکتبة 9) 25دانشجوی پسر دراين امتحان قبول شدند = نجح خمسةٌ و عشرون طالباً في هذا الامتحان . 10) 96 صحه از کتاب را خواندم = قرأتُ ستّاً و تسعينَ صفحةً من الکتاب .

 به طور خلاصه چكيده قواعد اعداد اصلی بدين گونه می باشد :

ü    اعداد بزرگ به أجزاء كوچكتری تقسيم می شوند ، سپس بر اساس جدول داده شده ، إعراب ، مذكر و مؤنث و معدود هر يک مشخّص می شود.

مثال : در كره زمين 729 433 895 6  نفر زندگی می كنند.

يعيشُ في الكرةِ الأرضيةِ ستّةُ ملياراتٍ و ثمانُمئةٍ و خمسةٌ و تسعونَ مليوناً و أربعُمئةٍ و ثلاثةٌ و ثلاثونَ ألفاً و سبعُمئةٍ و تسعةٌ و عشرونَ شخصاً.

اعداد ترتيبی :

اعدادی هستند كه به عنوان صفت بعد از معدود بكار می روند و در إعراب و جنس از معدود خود تبعيّت می كنند . و در زبان فارسی معمولاً به آخر آنها پسوند « -ُ م » افزوده می شود . اين اعداد در زبان عربی عبارتند از:

(1- الأول/ الأولی) (2- الثاني/ الثانية) (3- الثالث/ الثالثة) (4- الرابع/ الرابعة) (5- الخامس / الخامسة) (6- السادس/ السادسة) (7- السابع/ السابعة) (8- الثامن/ الثامنة) (9- التاسع/ التاسعة) (10- العاشر/ العاشرة) (11- الحاديَ عشرَ/ الحاديةَ عشرةَ) (12- الثانيَ عشرَ/ الثانيةَ عشرةَ) (13- الثالثَ عشرَ/ الثالثةَ عشرةَ) ... (20- العشرون) (21- الواحد/ الحادي والعشرون// الواحدة/ الحادية والعشرون) (22- الثاني والعشرون/ الثانية والعشرون) ...(30- الثلاثون) (40- الأربعون) ... (100- المئة) (101- الأول بعد المئة/ الأولی بعد المئة) (102- الثاني بعد المئة/ الثانية بعد المئة) (110- العاشر بعد المئة/ العاشرة بعد المئة) (200- المئتان) (220- العشرون بعد المئتَيْنِ) (1000- الألف) ...

مثال : 1- ساعت12 می باشد. = الساعةُ الثانيةَ عشرةَ تماماً.

2- صفحه ی سه هزار و دويست و پنجاه و چهارُم را خواندم. = قرأتُ الصفحةَ الرابعةَ والخمسينَ بعدَ ثلاثةِ آلافٍ والمئتَيْنِ.

خواندن تاريخ ها :

در خواندن تاريخ ها معمولاً روزها و ماه ها با عدد ترتيبى ولی سال ها با عدد اصلی بيان می شود. يا اينكه تمام اعداد به صورت اعداد اصلي بيان مي شود همانگونه که در فارسی می گوئیم من متولد هفت ِ، پنجِ ، هزار و سیصد و پنجاه و نه هستم در عربی نیز گفته می شود : سبعة ، خمسة ، ألف و ثلاثمئة و تسعة و خمسين

مثال (1):

انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 ( 12/11/ 1357 ) به پيروزی رسيد.

انتصرت الثورةُ الإسلامية في اليوم الثاني والعشرين مِن شهر بهمن ( الشهر الحادي عشر ) عامَ ألفٍ وثلاثمئة وسبعة وخمسين هجري شمسي. يا انتصرت الثورة الإسلامية يوم اثنين و عشرين ، أحد عشر، ألف و ثلاثمئة و سبعة و خمسين هجري شمسي .

مثال (2):

من متولّد 15 تير سال 1363 هجری شمسی هستم.

ولدتُ في اليومِ الخامسَ  عشرَ مِن شهرِ تير ( الشهر الرابع ) سنة ألفٍ وثلاثمئة وثلاثٍ وستين هجرية شمسية./ يا أنا من مواليد يوم خمسة عشر ، أربعة ، ألف و ثلاثمئة و ثلاثة و ستين .

ساعت ها ( الساعات ):

ساعت معمولاً با عدد ترتيبی ولی دقيقه با عدد اصلی بيان می شود هر چند كه گاهی دقيقه نيز با عدد ترتيبی بيان می شود .

مثال ها :

( 00/ 5 ) الساعة الخامسةُ تماماً 

( 05/ 7 )  الساعة السابعةُ و خمسُ دقائقَ / الساعة السابعة و الدقيقةُ الخامسةُ

(15/ 8) الساعة الثامنة والربع/ الثامنة وخمسَ عشرةَ دقيقةً/ الثامنةُ والدقيقةُ الخامسةَ عشرةَ

(30/ 3) الساعة الثالثة والنصف/ الثالثة وثلاثون دقيقةً/ الساعةُ الثالثةُ و الدقيقة الثلاثون

(45 / 5 ) الساعة السادسة إلاّ ربعاً / الساعة السادسة إلاّ خمسَ عشرةَ دقيقةً

( 55 / 7 ) الساعة الثامنةُ إلا خمسَ دقائقَ

( برگرفته از کتاب « همراه شما در عراق »

الإستثناء :

 تعريف : عبارت است از خارج شدن اسمي از حكم كلي كه بعد از ادات إستثناء مي آيد

اركان استثناء :

الف) ـ مُستَثني : مستثني اسم منصوبي است كه بعد از حرف استثناء مي آيد .  

    مانند: قامَ القومُ إلا عليَّاً ( مُستَثني و منصوب )   

 ب) ـ مُستَثْني مِنه[1]: اسم معرفه و جمعي است كه قبل از حرف استثناء مي آيد .  

         مانند: قامُ القَومُ إلا عَليَّاً  ،  خَرَجَ التلاميذُ مِن المدرسهِ إلّا علياً 

نكته : مستثني منه جزء نقش محسوب نمي شود .        

ج) ـ أدات استثناء :  إلّا ، غَير ، سِوي ،‌خَلا ، عَدا و حاشا 

     مانند: قامَ القومُ إلّا عليَّاً                

اقسام  إستثناء : 1) – مُستثنَي تام :{ الف) – مُتصِّل ب) – مُنقطع }   2) – مُفرَّغ

الف) ـ مُتَّصِل :  آن است كه مستثني و مستثني مِنه از يك جنس باشند .

    مانند: جاءَ التلاميذُ إلّا مُحمَّداً            

ب) ـ  منْقَطِع : آن است كه مستثني و مستثني مِنه از يك جنس نباشند .  

   مانند:  جاءَ التلاميذُ إلا كتابَهُمْ

نكته: در عبارت هاي مثبتي كه يكي از كلمات { بعض ، جمبع، كلّ ، واحد ، واحدة، أحد } نوع مُستثنَي از نوع تام است و غير مُفرِّغ .

مانند : كُلُّ شَيءٍ هالِكٌ إلّا وَجهَهُ    

2) ـ مُفَرَّّغ :  آن است كه مستثني مِنه آن مَحذوف است و منفي يا سؤالي مي باشد .

    مانند: ما جاءَ إلا أحمدُ         ما رأيًتُ إلّا أحْمدَ         ما سَلَّمتُ إلا بعليٍّ

              مستثنَي و مرفوع                 مستثنَي و منصوب              مستثنَي و مجرور 

 در إستثناء مُفرَّغ جمله ي قبل از إلّا داراي شرائط زير است :

 1)‌- منفي است .[ ما ، لا ، لَم، لَمَّا ، لَن ،لَيسَ ، هَل ].

 2) – مُستثنَي منه ندارد . 3) – معنَی جمله كامل نيست .

نكته { براي مطالعه}:  مستثني اگر متصل باشد و مثبت پس اعرابش واجب است منصوب باشد . و اگر مستثني متصل منفي باشد جائز است كه منصوب و مرفوع باشد.

مانند:  ما خَرَجَ المعلِّمونَ إلا حسينُ أو حسينَ    

  مانند:  خَرَجَ المعلِّمونَ إلا   حسينَ  { مستثني متصل و منصوب }

 نكته : هرگاه مستثني منقطع بود اولا منصوب و ثانيا مثبت مي باشد. يعني مستثني منقطع منفي نمي شود فقط منصوب است . 

هرگاه مستثني مفرغ باشد اولاً به صورت منفي مي آيد ثانياً در جمله مستثني منه وجود ندارد ثالثاً اعراب مستثني به اين صورت مي باشد كه فرض مي كنيم كه إلّا در جمله وجود ندارد سپس جمله را تركيب مي كنيم اسم بعد از إلّا هر نقشي داشت حركت همان نقش را به آن كلمه مي دهيم و اعراب مستثني به دست مي آيد.

 مانند: ما ذَهَبَ إلّا عليٌ (( در اين عبارت به فرض اينكه إلُّا وجود ندارد [[ ما ذَهَبَ عليٌّ ]]

 عليٌّ   {نقش فاعل و مرفوع را دارد پس اعراب مستثني در اين عبارت مرفوع مي باشد . }

مانند: ما جاءَ إلا أحمدُ    ما رأيًتُ إلّا أحْمدَ     ما سَلَّمتُ إلا بعليٍّ 

               فاعل و مرفوع        مفعول و منصوب         مجرور به حرف جر

  ـ*مفرَّغ = جمله منفي+ ادوات استثناء + منصوب و مرفوع     مانند:‌هَل جزاءُ الاحسانِ إلّا الإحسانُ  ( الإحسانُ بدون إلُّا نقش خبر را دارد )‌

كلمه ي « غير و سِوَي » چون دائم الإضافه هستند مُستثناي آن مُضافٌ إليه و مجرور است ولي خودشان همان اعرابي را مي گيرند كه مُستثنَي بايد بگيرد .           مانند : خَرَجَ التلاميذُ غيرَ عليٍّ

فنون تست زني إستثناء

الف) – اگر عبارت خالي از عوامل منفي { لَمْ ، لَمّا ، لا ، لَنْ ، ما ، لَيسَ ، هَلْ} مُستَثنَي بايد منصوب { ـَـًـ،ينِ، ينَ ،اتِ } باشد.

ب) – مُستثنَي منه بايد به لحاظ عددي« مُثنَي يا جمع و يا اسم جمع » باشد .

ج) – قبل از « إلـّا » اگر لفظ« كُلّ » وجود داشت و جمله مثبت بود « كُلّ» مِسُتثنَي منه به حساب مي آيد.

د) – به هنگام نبودن{ فاعل ، نائب فاعل ، مفعول به ، خبر واسم و خبر نواسخ } در جمله هاي منفي قبل از « إلـّا» دليلي بر مفرّغ بودن آن است.

هـ) – اگر مُستثنَی مرفوع {ــُ ــٌـ،انِ ،ونَ} بود نوع مُستثنی حتماً مُفرَّغ می باشد .

و)- در بيش تر سؤالات کنکوري از افعال متعدي ،  به هنگام منفي بودن زياد استفاده مي شود که بايد به مفعول آن هم توجه کرد .

ز)-  سعي کنيد که در جمله هاي منفي از لفظ إلـّابه بعد ترجمه آغاز شود و با اول جمله مرتبط داده شود اگر جمله معنايش کامل بود إستسثناء کامل است در غير اين صورت مستثنی مفرّغ است .   

ح)-  اگر قبل ازإلـّافقط فعل منفي بود يقيناً آن عبارت مُستَثنَي منه اش محذوف است ، و نوع آن مُفرّغ است.

1) - مستثنَي منه معمولا هميشه به صورت جمع يا اسم جمع و يا اسم مفرد همراه با (( كل )) مي ايد. كه در اصل يكي از نقش هاي ( فاعل ، مفعول به ، خبر و ....   )دارد.